Majör Kalıp
Majör ingilizce büyük, Minör ise küçük demektir. Aralıklarda da zaten örneğin; K3’lü yerine zaman zaman yada alternatif olarak m3’lü dediğimiz zamanlar olmakta. Dizi veya tonalite olarak majör ve minör, kuruluş kalıplarına bağlı olarak ilk üç sesin aralık yapısına bağlı olarak isim almaktadırlar.
Majör Kalıp: Majör kalıp sekiz ses ve 2 tam 1 yarım 3 tam 1 yarım aralıklarından oluşan dizini ismidir.
Hiç ağırza ( değiştirme işareti ) almayan dizi Do majör dizisidir. Diğer majör diziler değiştirme işareti almaktadır. Çünkü başka bir sesten başlandığnda 2 tam 1 yarım 3 tam 1 yarım sıralaması oluşmayacaktır. Bu sebepten dolayı aralıklarda olduğu dibi dizi ve gamları kurarken hesaplamak ve istenen forma sokmak gerekir.
Minör Kalıp: Minör kalıp sekiz ses ve 1 tam 1 yarım 2 tam 1 yarım 2 tam aralıklarından oluşan dizinin ismidir.
Hiç değiştirme işareti almayan minör dizinin ismi La minör dizisidir. Majör kalıpda olduğu gibi minör dizilerde de diğer minör gamları hesaplarken değiştirme işaretlerinden istifade edilir.
Minör Kalıplar
Doğal Minör Kalıbı: 1 tam 1 yarım 2 tam 1 yarım 2 tam aralıklarından oluşan dizidir.
Armonik Minör Kalıbı: Doğal minör kalıbın 7’ci derecesinin ½ ses inceltilmiş halidir.
Melodik Minör Kalıbı: Doğal minör kalıbın 6’ncı 7’nci derecesinin ½ ses inceltilmiş halidir. Melodik minör gam melodik minör olarak çıkar doğal minör olarak iner.
İlgili Minör:
Her majör kalıbın bir ilgili minörü vardır. Yada başka bir değişle her majör kalıp içinde bir minör kalıp barındırmaktadır. Bu minör kalıbın isminede İlgili Minör denmektedir.
İlgili minör; majör gamın tonik derecesinden 3 ses 1½ ton aşağı inilerek (kalına, peste inilerek) bulunmaktadır. Örneğin Do majör gamının ilgili minörünü bulmak için Do sesinden kendi de dahil olmak üzere 3 ses 1½ ton inelim. Do, Si, La. Üç ses indik. Do – Si arası ½ ton, Si – La arasıda 1 ton. Toplamda 1½ ton yaptı. Yani Do dan 3 ses 1½ ton aşağı indiğimiz zaman elde ettiğimiz nota La notasıdır. O zaman Do majörün ilgili minörü La minördür.